سریال سرزمین کهن؛ چالشِ 7 ساله شبکه سه - وبلاگ نام تو

به گزارش وبلاگ نام تو، قط چند قسمت از این مجموعه از آنتن شبکه سه سیما پخش شد که با انبوهی از اعتراضات قوم بختیاری روبه رو شد و البته 70 نفر از نمایندگان (ترک، لر، کرد، بلوچ، عرب و...) مجلس شورای اسلامی، با بیانیه ای خواهان توقف توهین های مکرر صداوسیما به مردم بختیاری شدند.

هفت سال زمان کمی برای توقیف مجموعه ای که قرار بود بخشی از تاریخ معاصر کشورمان را تصویر کند، نیست. حالا نزدیک به هفت سال است که ظاهرا امید حل وفصل اختلاف های موجود بر سر پخش مجموعه تلویزیونی سرزمین کهن هم کم رنگ شده و تعیین نیست این سریال به آنتن شبکه سه سیما برمی گردد یا اینکه باید تا سال ها این مجموعه و اتفاقاتی که حول وحوش آن در جریان بوده و هست را به فراموشی سپرد؟

سرزمین کهن به کارگردانی کمال تبریزی و تهیه نمایندگی محمد مسعود از دی ماه سال 92 شروع شد و 24 دی ماه نخستین قسمت از این مجموعه از شبکه سه سیما پخش شد تا تاریخ سیاسی و اجتماعی کشورمان از سال 1320 تا انقلاب اسلامی را در بستر زندگی یک پسربچه به تصویر بکشد.

فقط چند قسمت از این مجموعه از آنتن شبکه سه سیما پخش شد که با انبوهی از اعتراضات قوم بختیاری روبه رو شد و البته 70 نفر از نمایندگان (ترک، لر، کرد، بلوچ، عرب و...) مجلس شورای اسلامی، با بیانیه ای خواهان توقف توهین های مکرر صداوسیما به مردم بختیاری شدند.

از سوی دیگر، توجه مقامات و شخصیت های سیاسی ازجمله محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام به این سریال هم از دیگر نکات عدم پخش سرزمین کهن بود. ایبنانیوز در این باره نوشت: دکتر محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در مصاحبه با عزت الله ضرغامی، رئیس سازمان صدا و سیما، در خصوص سریال سرزمین کهن و نگرانی و اعتراضات نخبگان بختیاری مبنی بر تحریف تاریخ بختیاری در این سریال، تذکر دادند.

دکتر محسن رضایی در خصوص اعتراضات گسترده اجرا شده به فرایند سریال سرزمین کهن، با دریابان علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی مصاحبه داشتند.

در این مصاحبه دکتر محسن رضایی با اشاره به حساسیت های اجرا شده پیرامون این سریال، خواهان پیگیری موضوع از سوی شورای عالی امنیت ملی با توجه به دغدغه های ایجاد شده شدند. دبیر شورای امنیت ملی نیز در پاسخ دکتر محسن رضایی، از پیگیری موضوع در اسرع وقت در شورای عالی امنیت ملی خبر دادند.

توقف پخش سرزمین کهن تنها راهکاری بود که مدیران تلویزیون در آن موقع برای جلوگیری از اعتراضات گسترده تر در نظر گرفتند. در آن موقع فراوری نمایندگان مجموعه سعی داشتند با ارائه توضیحی از سوءتفاهم پیش آمده حرف بزنند. اما این توضیحات کافی نبود و پای عزت الله ضرغامی، مدیر وقت سازمان صداوسیما به ماجرا باز شد و در نامه ای، تذکراتی را خطاب به علی دارابی، معاون وقت سیما ابلاغ کرد.

در بخشی از این نامه تأکید شده بود: متأسفانه برابر دانستن نام خانوادگی بختیاری با قوم بختیاری در بعضی دیالوگ ها، ظرفیت برداشت های متفاوت از این نام خاص را به وجود آورده و موجب نگرانی و انتقاد هم وطنان عزیز بختیاری ما شده است. توجه به این نگرانی امری لازم است. باید اطلاع رسانی تصویری در خصوص حوادث قسمت های آینده سریال درباره شخصیت قهرمان سریال که یک بختیاری اصیل است، در دستور کار شبکه قرار گیرد.

کش و قوس های مربوط به عدم پخش سریال و درنهایت اصلاح بخش هایی که باعث ایجاد سوءتفاهم شد، آن قدر ادامه داشت تا در نهایت بعد از چهار سال، اعلام شد که از 14 مهرماه سال 96، سریال سرزمین کهن به نام جدید سرزمین مادری پخش می گردد.

کمال تبریزی در نیمه تصویربرداری فاز جدید سریال که قرار بر این بود که با نام سرزمین مادری روی آنتن برود، گفت: تغییر مدیریت سازمان در اواخر ساخت فاز دو سریال، باعث شد کار ما متوقف گردد و اعلام شد چیزی که در دوره قبل به عنوان فیلم نامه تصویب شده، مورد تأیید آن ها نیست و باید فیلم نامه را تغییر دهیم. همان زمان پیشنهاد ما این بود که اجازه دهید فرایند فیلم برداری ادامه داشته باشد و تغییراتی که شما مدنظر دارید، به مرور در جلساتی که برگزار می گردد، با نویسنده فیلم نامه اعمال گردد.

طبعا توقف پخش سریال هزینه های بسیاری به دنبال داشت، به طوری که مجموعه هزینه هایی که برای ساخت فاز یک و دو صرف شد، درحال حاضر کفاف ساخت فاز سه را نمی دهد و دو برابر هزینه ای که سال ها قبل پیش بینی شده بود، برای ساخت فاز سه احتیاج است و ما همان زمان این نکته را متذکر شدیم.

اما متأسفانه نپذیرفتند و گفتند هزینه ها را جبران می کنیم. در مرحله ای که فاز یک را آماده سازی کردیم، چیزی حدود صد دقیقه از این فاز حذف شد و با حذف صد دقیقه پخش سریال شروع شد. متأسفانه به دلیل یک سوءتفاهم و اشکال تاریخی ای که مشاور تاریخی پروژه به ما گوشزد نکرده بود، پروژه به دلیل اعتراض قوم بختیاری متوقف شد.

سهم زیادی از اعتراض قوم بختیاری به دلیل صددقیقه ای بود که از ابتدا سانسور شد و طبعا اگر سریال کامل پخش می شد، این استنباط به وجود نمی آمد. با همه این ها پخش فاز یک سریال متوقف شد و این توقف باعث به تعلیق درآمدن کل پروژه شد.

او در بخش دیگری از صحبت هایش گفت: حضور آقای پورمحمدی تأثیر بسیاری در شروع مجدد این پروژه داشت. خوشبختانه با اقداماتی که در آن مقطع انجام دادیم، تقریبا همه مدیران رده بالای سازمان مطمئن شدند صددقیقه ای که سانسور شده بود، بی دلیل بوده و باید به مجموعه اضافه گردد؛ بنابراین بسیاری از حذفیاتی که در فاز یک از سمت مدیران بر ما تحمیل شده بود، به سریال اضافه می گردد و زمانی که دوباره سریال از ابتدا پخش گردد، دیگر حذفیاتی نخواهد داشت.

در حقیقت علت اصلی توقف سریال همین بود که سعی داشتند تاریخ را از جناحی که خودشان به آن اعتقاد دارند، روایت نمایند. به اعتقاد من این روش جواب نمی دهد و باید اجازه داد با وفاداری به تاریخ روزشمار انقلاب، قصه را پیش ببریم. ما در این سریال سعی کردیم تاریخ را به آن شکلی که مورد تأیید همه است، روایت کنیم و در بعضی مقاطع تاریخی که مقداری نظرات مختلف وجود دارد، تصمیم ما این شد که اساسا موضوع را مطرح نکنیم یا به طورکلی به آن بپردازیم.

البته وقتی شما درباره شرایط اجتماعی- سیاسی مقطع زمانی خاصی فیلم می سازید، قطعا این اختلاف نظر به وجود می آید. به هرحال باید بپذیریم شخصی که به عنوان کارگردان در تلویزیون کار می نماید، به عنوان یک انسان، دارای دنیا بینی خاصی است.

منش و دیدگاه خاص خودش را دارد و طبیعتا این دیدگاه با فیلم نامه ای که در دست دارد و عواملی که با آن ها همکاری می نماید، ترکیب می گردد و نتیجه، خروجی اثر حاصل فکر و نگاه آنهاست.

سرزمین کهن را اگر من بسازم، به یک شکل است و اگر شخص دیگری بسازد، قطعا به شکل دیگری خواهد بود. باید اجازه داد تا در تلویزیون انعکاس همه افکار اجتماعی را ببینیم.

با گذشت هفت سال از ساخت این مجموعه تلویزیونی و حواشی متعدد چرایی عدم پخش آن، بار دیگر نگاه ها به شبکه سه سیما و مدیران تلویزیون معطوف شده است که در نهایت چه تصمیمی برای این سریال خواهند گرفت؟

مدتی قبل علی شاد، بازیگر مجموعه تلویزیونی سرزمین کهن که در 11 سالگی مقابل دوربین کمال تبریزی رفته بود، در واکنش به بلاتکلیفی پخش این مجموعه در صفحه شخصی اش یادداشتی منتشر کرد و در بخشی از آن خطاب به رئیس سازمان صداوسیما نوشت: اگر می گویید یکی از اهداف مهم تان ایجاد دیالوگ با نسل جوان است، پس بیایید برقرارش کنیم.

در این روز ها که مردم سخت درگیر ویروس منحوس کرونا و مسائل سربه فلک کشیده معیشتی هستند و سرگرمی ای جز تلویزیون ندارند، به آن ها محصولی را ارائه دهید که با پول خودشان فراوری شده و برای پخش سریال الف. ویژه سرزمین کهن تمهیدی کارساز بیندیشید.

هرچند باید به این نکته هم توجه داشت که در ماه های گذشته شبکه سه سیما با پخش سریال هایی که عمدتا رضایت بالایی از سمت مخاطبانش نداشته و البته تعطیلی برنامه های ورزشی پرمخاطبی مانند برنامه 90 که همیشه شبکه سه سیما را به شبکه های پربیننده بدل می کرد، درحال حاضر با شیوع ویروس کرونا و تعطیلی پروژه ها و البته مخاطبانی که تلویزیون بخش عمده سرگرمی آنهاست، بیش از هر زمان دیگری آنتن این شبکه را به پخش برنامه های سرگرم نماینده ملزم می نماید.

از طرف دیگر بعضی معتقدند که بخش عمده ای از سوءتفاهم های حول سریال سرزمین کهن فرامتنی است و این سریال بعد از اعمال اصلاحات اجرا شده مسئله ای برای پخش ندارد و باید به شکل جدی تری به سوءتفاهم های جاری پرداخت و سعی در رفع کردن آن ها داشت.

با همه این ها همچنان پخش این سریال در هاله ای از ابهام واقع شده است و تعیین نیست در نهایت به آنتن تلویزیون و شبکه سوم سیما خواهد رسید یا خیر؟