رژیم گیاه خواری چه معایبی دارد؟
به گزارش وبلاگ نام تو، توجه به تغذیه یکی از مهم ترین مواردی است که افراد باید در سبک زندگی سالم به آن توجه نمایند. در این مسیر، بسیاری از افراد راه افراط در پیش می گیرند و برای رسیدن به تناسب اندام با گرفتن رژیم های غذایی عجیب وغریب به بدن خود آسیب وارد می نمایند، درحالی که تصور می نمایند در حال سود رساندن به بدن خود هستند.
در سال های اخیر یکی از کارهایی که در بین افراد رایج شده، در پیش گرفتن رژیم گیاه خواری است. آن دسته از افرادی که قصد دارند رژیم گیاه خواری بگیرند، باید به این نکته توجه نمایند که این رژیم باید حتماً زیر نظر متخصص تغذیه باشد چون این نوع رژیم، با بدن همه افراد سازگاری ندارد و درصورتی که بعضی نکات رعایت نگردد، می تواند به بدن آسیب های جدی وارد کند. دکتر جهانبخش سنجابی شیرازی پزشک متخصص تغذیه و رژیم شناس R.D (رژیم شناس تأیید صلاحیت شده بین المللی - Registered Dietian) شما را با این رژیم غذایی آشنا می نماید.
رژیم خوب
نظرات زیادی در رابطه با گیاه خواری وجود دارد؛ بعضی از افراد بر این باورند که گیاه خواری برای بدن منفعت هایی را در پی دارد و بعضی دیگر در نقطه مقابل این باور قرار می گیرند و معتقدند گیاه خواری می تواند برای بدن مسائلی ایجاد کند. شاید این مسئله خیلی از افراد را با یک دوگانگی روبرو کند و این سؤال را به وجود بیاورد که بالاخره گیاه خواری خوب است یا بد؟ که به این سؤال نمی توان یک پاسخ کلی داد. درواقع انتخاب رژیم گیاه خواری برای تغذیه فرد، کاملاً به شرایط فیزیکی فرد بستگی دارد و نمی توان انجام چنین کاری را به همه افراد توصیه کرد.
غذا فقط گیاهی!
بعضی از افراد، فقط از گیاهان استفاده می نمایند و در برنامه غذایی خود جایی برای لبنیات و تخم مرغ قرار نمی دهند. این دسته از افراد با مشکل کمبود مواد مغذی به ویژه کمبود اسیدآمینه و اسید چرب ضروری روبرو می شوند که این مسئله مسائلی را برای بدن این دسته از افراد ایجاد می نماید. آن دسته از افراد گیاه خواری که از تخم مرغ و لبنیات استفاده می نمایند، شرایط بهتری به نسبت گروه اول دارند. بعضی از اسیدهای آمینه ضروری، فقط در گوشت قرمز وجود دارد و امکان تأمین این نوع از اسیدهای آمینه از پروتئین گیاهی، امکان پذیر نیست، به همین علت افراد گیاه خوار باید حتماً تحت نظر متخصص تغذیه از مکمل ها استفاده نمایند تا بدنشان دچار آسیب جدی نگردد.
گیاه خواری خالص، ممنوع!
از دیدگاه علم تغذیه، گیاه خواری خالص (حذف لبنیات و تخم مرغ) کار درستی نیست و اصلاً به افراد توصیه نمی گردد. یک رژیم غذایی سالم، رژیمی است که بر اساس هرم غذایی، هرکدام از غذاهای هرم، در برنامه غذایی فرد قرار بگیرد و نباید هیچ کدام از مواد غذایی این هرم حذف گردد. در این هرم غذایی میوه، سبزی، غلات، پروتئین، چربی، لبنیات و ... وجود دارد. بر اساس علم تغذیه، مصرف هر یک از گروه های غذایی باید در حد تعادل باشد و افراد نباید یک ماده غذایی را بیش ازاندازه استفاده نمایند و ماده غذایی دیگری را حذف نمایند.
مشورت فراموش نگردد
با وجود اینکه بسیاری از متخصصین تغذیه با گیاه خواری موافق نیستند، بازهم افرادی وجود دارند که بر گیاه خواری و آغاز این رژیم غذایی اصرار می نمایند. اگر افراد بنا بر هر علتی می خواهند اقدام به این کار نمایند، باید سعی نمایند برنامه غذایی خود را به گونه ای تنظیم نمایند که عوارض کمتری برای بدنشان وجود داشته باشد. مهم ترین مسئله برای این دسته از افراد استفاده به اندازه از لبنیات و تخم مرغ است.
افرادی که قصد دارند رژیم گیاه خواری را دنبال نمایند، باید دائماً با متخصص تغذیه مشورت نمایند تا دچار کمبود مواد غذایی نشوند. شاید خیلی از افراد تصور نمایند که گیاه خواران دچار کمبود ویتامین های محلول در آب مثل ویتامین های ب ( B) و سی (C) می شوند، درحالی که این دسته از افراد بیشتر دچار کمبود ویتامین های محلول در چربی خواهند شد.
همه رژیم نگیرند
در بعضی موارد ممکن است متخصص تغذیه به علت شرایط بدنی فرد و ابتلا به بعضی از بیماری ها، منبع تأمین عمده مواد دریافتی بدن را از مواد غیرپروتئینی تعیین کند. این مسئله شرایط خاصی دارد و نمی تواند علتی برای مناسب بودن رژیم گیاه خواری آن هم برای همه افراد باشد.
متخصص تغذیه، ممکن است 80 درصد رژیم غذایی افرادی را که به بعضی از بیماری ها مبتلا هستند، از گروه غیر حیوانی هرم غذایی تأمین کند. برای مثال، آن دسته از افرادی که اسید اوریک خونشان بالاست، در این دسته از افراد قرار می گیرند. بعلاوه افرادی هم که دچار نارسایی کلیوی هستند یا بیماری خاصی دارند، در این گروه قرار می گیرند. رژیم غذایی این دسته از افراد به گیاه خواری نزدیک است ولی گوشت به شکل کامل حذف نمی گردد، بلکه اندازه آن محدود خواهد شد.
علت عدم حذف گوشت، تأمین اسیدآمینه ضروری برای بدن این دسته از افراد است. آن دسته از افرادی که در سن رشد هستند و باید بالاترین حجم پروتئین را دریافت نمایند، نباید رژیم گیاه خواری داشته باشند چون پروتئین موجود در گیاهان کم است و نمی تواند احتیاج بدنی این دسته از افراد را به خوبی تأمین کند و احتمال پدید آمدن مشکل برای آن ها در اثر رژیم گیاه خواری وجود خواهد داشت. افراد باید تعادل، تناسب و تناوب را در مصرف تمام مواد غذایی موجود در هرم غذایی را به خوبی رعایت نمایند.
سبزی را به خاطر بسپار
متخصصان تغذیه تأکید زیادی بر مصرف میوه و سبزی به اندازه کافی دارند و مخالف حذف میوه و سبزی از برنامه غذایی هستند، چون انجام این کار می تواند مسائلی را برای بدن به وجود بیاورد. بعضی از افراد عنوان می نمایند که با حذف لبنیات و پروتئین هیچ مسئله ای ندارند، درحالی که عوارض حذف این مواد ضروری برای بدن، در کوتاه مدت نامحسوس است و در بلندمدت بروز می نمایند. معمولاً عوارض حذف این مواد غذایی پس از گذشت یک دهه از زندگی فرد تعیین می شوند.
مکمل ها جدی
بعضی از افراد گیاه خوار معتقدند که کمبود مواد پروتئینی را می توان با مکمل ها جبران کرد، این مسئله کاملاً به نوع مکمل بستگی دارد و باید دید مکمل از چه چیزی تهیه شده است. مکمل هایی که در بازار هستند، انواع و اقسام مختلفی دارند. برای مثال، بعضی از آن ها از آب پنیر درست شده اند و بعضی دیگر از امعاء و احشای حیوانی. بعضی از پروتئین ها نیز از پودرهای خاصی درست شده اند. یکی از نکات مهمی که در رابطه با این مکمل ها باید مدنظر داشت، نحوه تهیه و نگهداری آن هاست و نباید از هر مکملی استفاده کرد. مصرف مکمل ها باید متناسب با وزن بدن افراد باشد و اندازه مکمل مورداحتیاج بدن هر فرد با دیگری فرق دارد و احتیاج به محاسبه دارد. چنانچه فردی بیش ازاندازه مورداحتیاج بدن خود از این مکمل ها استفاده کند، باید انتظار ابتلا به مسائل کلیوی را داشته باشد. بیشتر مکمل هایی که در بازار وجود دارد، برای افراد ورزشکار فراوری شده است.
راه بی بازگشت
بعضی از افراد تصور می نمایند درصورتی که رژیم گیاه خواری را انتخاب نمایند و این رژیم با بدنشان سازگاری نداشته باشد، می توانند با بازگشت به رژیم غذایی معمول خود، کمبودها و آسیب هایی را که در اثر رژیم گیاه خواری آن هم به شکل نادرست، ایجاد شده جبران نمایند؛ این باور نادرست است چون بعضی از عوارض این نوع رژیم ها غیرقابل برگشت است. اینکه افراد تصور نمایند پس از کنار گذاشتن این رژیم با خوردن اندازه زیادی گوشت می توانند اسیدآمینه بدن خود را تأمین نمایند، سخت در اشتباه هستند و انجام چنین کاری می تواند مسائلی چون بالا رفتن اوره را به همراه داشته باشد و به کلیه ها آسیب وارد کند. یکی از عوارض کمبود اسیدآمینه و اسید چرب ضروری بدن، کاهش قدرت ترمیم عصبی محسوب می گردد. بعلاوه کمبود این مواد می تواند مسائل حسی - حرکتی را ایجاد کند.
تا پخته گردد خامی
بعضی از افراد علاوه بر اینکه فقط از گیاهان به عنوان غذا استفاده می نمایند، عادت دارند گیاهان را به شکل خام بخورند. خام گیاه خواری عوارض بهداشتی ای هم در پی دارد و می تواند تخم بعضی از انگل ها، ویروس ها و باکتری ها را وارد بدن افراد کند. این دسته از افراد معمولاً به علت پخته نبودن غذای مصرفی شان، دچار سوءهاضمه شدید هم می شوند. رژیم خام گیاه خواری به هیچ عنوان به افرادی که از مسائل گوارشی جدی رنج می برند، توصیه نمی گردد.
کلسیم گیاهی
تأمین کلسیم مورداحتیاج از مواد گیاهی، مسئله بحث برانگیزی است و بسیاری از افرادی که گیاه خوار خالص هستند، بر این باورند که می توانند کلسیم مورداحتیاج بدن را از مواد گیاهی تأمین نمایند اما واقعیت این است که بیشترین اندازه کلسیم در لبنیات موجود است و امکان تأمین کلسیم مورداحتیاج بدن از مواد گیاهی عملاً امکان پذیر نیست چون باید حجم زیادی از مواد گیاهی مثل کاهو و کلم استفاده گردد که خوردن زیاد این مواد غذایی گیاهی، می تواند باعث کم کاری تیروئید و چاقی گردد.
برنامه خوب
افراد باید برنامه غذایی را متناسب با بدن خود تنظیم نمایند و برای این کار باید از متخصص تغذیه یاری بگیرند. متخصص تغذیه با آنالیز شرایط جسمی، فعالیت های روزانه فرد و ...، اقدام به تجویز یک برنامه غذایی برای فرد می نماید؛ اما به طورکلی یک برنامه غذایی سالم، برنامه ای است که دوسوم آن را کربوهیدرات ها تشکیل بدهد. 15 درصد ارزش غذایی روزانه را پروتئین و 65 درصد آن را کربوهیدرات تشکیل می دهد. 25 درصد حداکثر احتیاج روزانه افراد نیز، از چربی ها تشکیل می گردد. درصورتی که فرد بیماری یا مشکل خاصی داشته باشد، متخصص تغذیه ممکن است این درصدها را به صورت علمی و اصولی جابه جا کند.
رژیمت را برای خودت نگه دار!
این روزها انواع و اقسام رژیم غذایی دست به دست در بین مردم می چرخد که بسیاری از افراد به علت ناآگاهی و رعایت این رژیم ها آسیب می بینند. بعضی از نکاتی را که در رابطه با رژیم های غذایی باید بدانید در ادامه مطلب آمده است.
رژیم های زیادی در سایت های اینترنتی و شبکه های مجازی معرفی می شوند که نباید به آن ها اطمینان کرد چون خیلی از این رژیم ها پایه و اساس علمی ندارند.
چنانچه متخصص تغذیه به شما، رژیم غذایی خاصی را توصیه کرد باید فقط خودتان از آن پیروی کنید و از در اختیار قرار دادن آن به سایر افراد جدا خودداری کنید.
رژیم گیاه خواری یک رژیم سخت محسوب می گردد و باید حتماً تحت نظر متخصص تغذیه انجام گردد، در غیر این صورت می تواند حسابی به شما آسیب وارد کند.
افراط در مصرف هر نوع ماده غذایی می تواند تعادل بدن را به هم بزند، به همین علت نباید در مصرف بعضی از گروه های غذایی افراط کرد.
افرادی که رژیم گیاه خواری را انتخاب می نمایند، نباید نسبت به بدن خود بی اعتنا باشند؛ این دسته از افراد باید به صورت مداوم شرایط بدن خود را ازنظر اندازه لازم مواد ضروری موردآنالیز قرار بدهند.
آن دسته از افرادی که می خواهند به طورجدی ورزش نمایند و در کنار آن گیاه خوار شوند، باید حتماً با متخصص تغذیه خود مشورت نمایند چون احتیاج بدن به مواد غذایی ضروری در زمان ورزش، متفاوت تر خواهد بود.
چنانچه فردی در اثر رژیم گیاه خواری دچار سوءهاضمه شد، باید رژیم خود را قطع کند و به شکل هم زمان به متخصص تغذیه و گوارش مراجعه کند.
منبع: همشهری آنلاین