محمد شهبا: در عرصه ترجمه به ویراستاران متخصص احتیاج داریم ، برخی مخاطبان به اسم مترجم بیشتر از نویسنده اعتماد می کنند - وبلاگ نام تو

به گزارش وبلاگ نام تو هنرآنلاین نوشت: محمد شهبا پژوهشگر و مترجم با این توضیح که مبحث ترجمه به غیر از دوره ای محدود که توسط بنگاه های نشر و ترجمه دنبال می شد اساسا یک مقوله شخصی شده است به هنرآنلاین گفت: شخصا با توجه به تجارب شخصی، تدریس، نیاز دانشجویان و علاقه مندان یک سری کتاب را انتخاب و ترجمه می کنم. هدایتی در این ترجمه ها هم نیست و اطلاع رسانی درستی صورتی نمی گیرد.

او که مسئله ای ندارد از یک کتاب چند ترجمه منتشر گردد برای اینکه مقایسه ای صورت بگیرد، ادامه داد: کتابی را ترجمه کرده ام که به چاپ دهم رسیده است اگر ترجمه دیگری از آن وجود داشته باشد مخاطب می تواند تصمیم بگیرد کدام کتاب را بخواند. آثاری هستند که سی سال از چاپ و نشر آن ها گذشته و با توجه به اینکه در هر نسل زبان تغییر پیدا می کند لازم است به روز ترجمه شوند. این فرایند برای دو، سه مترجم هم درس خوبی است تا متوجه شوند کجای کارشان اشکال دارد، البته اگر جدی پیگیر این قضیه باشند. اما به دلیل امکانات نشر فقیر ما و این که گردش اقتصادی صنعت نشر کم است دوباره کاری زیبنده نیست.

شهبا با این شرح که بیشتر از آن که به مترجم بسیار خوب نیاز داشته باشیم به ویراستاران متخصص در زمینه های گوناگون هنری نیاز داریم، گفت: وقتی کتاب را تحویل انتشارات می دهم ویراستار متخصص وجود ندارد که متن را بررسی و اشکالات را برطرف کند. فقط برخی متن انگلیسی را مقابله می کنند.

او با بیان این که در حیطه سینما کتاب ها دو جنبه عملی و نظری دارند، شرح داد: بحث عملی به چگونگی کار کارگردان، فیلمبرداری، فیلمنامه و از این قبیل برمی گردد. متون بحث نظری که میان رشته ای است مثل جامعه شناسی، روان شناسی و مطالعات فرهنگی مجموعه های مفصل محسوب می شوند چرا که افراد گوناگونی در این زمینه نظریه پردازی کردند، ولی متاسفانه تعداد معدودی از این آثار به زبان فارسی ترجمه شدند و جای آن ها در بازار کتاب خالی است. پرداختن به چنین آثاری نیازمند کار گروهی و چند مترجم، ویراستار خوب و ناشر علاقه مند است؛ اما متاسفانه کارگروهی حتی در فوتبال در کشور ما جواب نمی دهد! بحث دوم اقتصادی است یعنی چند مترجم، ویراستار و انتشارات پیدا کنیم که نیاز و دغدغه اقتصادی نداشته باشند که نشدنی است. در نتیجه هیچ راهکار ساده و آسانی نداریم پس برمی گردیم به علاقه و تلاش های فردی.

شهبا با اشاره به این که برای مخاطب ایرانی اسم مترجم گاهی از اسم نویسنده کتاب مهم تر است، گفت: خواننده به اسم مترجم شناخته شده اعتماد می کند حتی اگر نویسنده را به خوبی نشناسد. در سال های اخیر اسم مترجمان پرآوازه را کمتر می بینیم در حالی که نوجوانی، کتاب مهمی را ترجمه کرده که اصلا آن کتاب و سبک نویسنده نیست. نظارتی در این زمینه وجود ندارد. بخشی از وظایف وزارت ارشاد بررسی این موضوعات است.

او با بیان این که درصد کتاب های تالیف و ترجمه نشان می دهند اساسا زمینه دانش بشری، زاده ترجمه است و حتی در زمینه هایی که درباره آن ادعا داریم، اضافه نمود: برخورنده است ما ملتی هستیم که به ادبیات خود افتخار می کنیم ولی تاریخ ادبیات ما ترجمه است.